Zoek
Zoeken
Sluiten

Expertise over het onderwerp "Stoabloß

door Josef Ludwig Plöchl (Verfraaiingsvereniging Hirschbach)

Steinbloßhöfe en de bijbehorende Steinbloßbauweise in het Mühlviertel is een bouwmethode die uit noodzaak is ontstaan.

De term "Steinbloß" wordt gebruikt om deze prachtige vorm van metselwerk te beschrijven omdat deze bouwwijze is ontstaan door de natuurlijke omstandigheden in het Mühlviertel. Aan de ene kant is dit de grote overvloed aan stenen en aan de andere kant het gebrek aan kalk, die nodig was om de muren te bepleisteren. Omdat de kalk uit de gebieden ten zuiden van de Donau moest worden gekocht en moeizaam met paardenkarren bergopwaarts naar het Mühlviertel moest worden vervoerd, namen de mensen genoegen met het pleisteren van de ruimtes tussen de stenen. Zo ontstond deze waarschijnlijk unieke bouwmethode die hier te bewonderen is.
De oude stenen boerderijen en het "stoanige" landschap worden beschouwd als een typisch kenmerk van het Mühlviertel.

© Foto: TVB Mühlviertler Alm Freistadt/Dieter Hawlan: Kammerer Kreuz am Johannesweg
Kammerer Kreuz - Steinbloß-Kapelle am Johannesweg

Voor zover ik weet, zijn de meeste van deze prachtige stenen boerderijen, zoals je ze vandaag de dag ziet, gebouwd in het midden van de 19e eeuw. Boerderijen die in deze periode afbrandden als gevolg van blikseminslag of onvoorzichtigheid van de eigenaars of bedienden werden herbouwd in steenblokkenstijl. Maar de opleving na het einde van de herenboerderijen in 1848-50 was ook merkbaar.

De woon- en commerciële gebieden van de boerderijen werden herbouwd en uitgebreid om ze brandveilig te maken. Er werd gemetseld met stenen (bakstenen waren nog steeds te duur), klei en zand (beekzand). Pleisterwerk werd gedaan met klei en kalk. De stenen werden kaal gelegd om uit kostenoverwegingen kalk te besparen en de openingen tussen de stenen werden bepleisterd.

De stenen/vindstenen (Mühlviertel granietvindstenen) werden van akkers en weiden gehaald of uit hun eigen steengroeve, die bijna elke boer bezat.
Het was belangrijk dat de steen twee goede kanten had voor de muur (de hoeksteen had zelfs drie goede kanten nodig). Het klaarmaken (het zogenaamde egaliseren) van de stenen voor de muren was een winterklus voor de boeren en de bedienden. De dikte van de muren gaf de binnenplaatsen stabiliteit en isolatie. Op de begane grond waren de muren 60-100 cm dik, op de bovenverdieping 60-80 cm, d.w.z. ongeveer 20 cm minder voor het verlaagde plafond. Deze blootgelegde stenen werden vervoerd met een "Stoa-Troag", afhankelijk van het gewicht van de steen met een brancard van twee, vier of zes man (genoemd naar het aantal mannen dat ze vervoerde).

De kalk werd verwerkt, geblust en opgeslagen in de kalkput. Elke boerderij had zo'n kalkput om later de ruimtes buiten, de stallen 3-5 jaar lang en ook de woongedeelten elk jaar te witten.

Boerderijen en boerderijvormen in het Mühlviertel:

Tweezijdige boerderij, driezijdige boerderij en vierzijdige boerderij. De Dreiseithof komt het meest voor in de districten Freistadt, Rohrbach en Urfahr-Umgebung. De zogenaamde "Dreiseiteinspringer" is een heel bijzondere vorm, maar komt minder vaak voor. De Viertkanter komt al voor, maar komt vaker voor in het zuidelijke district Freistadt en in het gebied richting de Donau (district Perg).

Themapad "Steinbloß-Mauer-Weg" in Hirschbach:

De 12,5 km lange thematische rondwandeling in Hirschbach bestaat sinds 2009. Een wandelroute vol afwisseling, gewijd aan stenen in het algemeen. Van prachtige Mühlviertler Steinbloß huizen tot verschillende stenen muren en natuurstenen muren.
De route begint in het dorp bij het eerste Stoabloß huis op de route, namelijk een voormalige molen, nu het Boerderij Meubel Museum. Onderweg kun je zien hoe de "Mühlviertler granietstenen" werden gebruikt. De route loopt langs de typische driehoekige boerderijen van het Mühlviertel, driehoekige eenpitters en statige vierhoekige boerderijen met hun bijgebouwen en enkele modern verbouwde boerderijen die in de stenen burchtstijl zijn gelaten. Je ziet ook stenen muren, stenen banken.....
De wandelaar moet worden gewezen op het veelzijdige gebruik van "Mühlviertel granite".
Je kunt meer te weten komen op meer dan 25 bewegwijzerde Steinbloßhöfe (huis - boerderijnaam, tijd van ontstaan en gebeurtenissen) en bijgebouwen langs de wandelroute.
De typische, mooie stenen hoeve kenmerkt het centrum van de stenen landbouw in het Mühlviertel met de gemeenten Hirschbach, Ottenschlag en het dorp Stiftung bij Neumarkt im Mühlkreis.

 

Een bijdrage van wandelpadbegeleider en initiatiefnemer

Josef L. Plöchl

Over mij:
Nadat ik sinds 1992 deze wandelroute van de verfraaiingsvereniging langs de prachtige Steinbloßer boerderijen en hun bijgebouwen had verzorgd, kreeg ik in 2008 het idee om er een themapad van te maken. Na discussies en positieve feedback van de eigenaren van de boerderijen en hun toestemming om informatieborden op te hangen, was de Steinbloß themapad geboren. Ik ben vooral blij dat sinds de creatie van het themapad in 2008/2009, sommige eigenaren van de gelegenheid gebruik hebben gemaakt om hun boerderijen te renoveren, die nu schitteren in nieuwe pracht.
Ik ben ook geboren en opgegroeid op een Steinbloß boerderij. In 1997 hebben mijn familie en ik uit liefde voor de Steinbloß-stijl een schuur in deze stijl gebouwd.
Erevoorzitter van het Hirschbacher Boerderijmeubelmuseum en voormalig postkantoorhouder van Hirschbach en omgeving. Bestuurslid van de Adviesraad van de Vereniging voor Verfraaiing van Hirschbach
Hobby's: Familie- en streekhistorisch onderzoek, bosbouw, wandelen (bedevaart) en fietsen.

Naar mijn mening verdient deze unieke stenen kasteelbouw (een landelijk monument) in het Mühlviertel een plaats op de Werelderfgoedlijst.